Bijeljina

Bijeljina je bila prva općina u Bosni i Hercegovini koju su 1992. godine zauzeli bosanski Srbi i gdje je preuzimanje vlasti postalo obrazac ponavljan u drugim općinama u sjeveroistočnoj BiH, gdje su prvo iz Srbije stigle paravojne grupe ili takozvane “dobrovoljačke jedinice” i počele da zastrašuju i zlostavljaju lokalno bošnjačko stanovništvo.

(para. 298. Krajišnik, str. 112. )

U samom gradu Bijeljini prave borbe počele su 31. marta 1992., a srbijanske paravojne jedinice u saradnji s lokalnom paravojnom grupom su početkom aprila preuzele kontrolu nad važnim gradskim strukturama.

(para. 299. Krajišnik, str. 112. ) (para. 611-612. Karadžić, tom I, str. 234. ) (para. 888. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 285. ) . (para 175. Stanišić i Simatović, prvostepena presuda MMKS str. 82)

Za vrijeme srpskog preuzimanja vlasti u Bijeljini, pripadnici srpskih paravojnih snaga ubili su početkom aprila najmanje 48 civila.

(para. 300. Krajišnik, str. 113. ) (para. 888. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 285. ) (para. 618., 622. Karadžić, tom I, str. 236–237., 238-239. ) (para 176. Stanišić i Simatović, prvostepena presuda MMKS str. 82)

U periodu od aprila do septembra 1992. godine u općini Bijeljina su ubijene najmanje 52 osobe, koje su uglavnom bile bošnjačke nacionalnosti.

(para. 888. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 285. ) (para 178. Stanišić i Simatović, prvostepena presuda MMKS str. 83-84)

Žrtve zločina nisu aktivno učestvovale u neprijateljstvima.

(para. 931. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 299. )

Nekoliko mjeseci nakon preuzimanja vlasti, paravojne grupe i policija su ubistvima, silovanjima, pretraživanjima kuća i pljačkom sijale teror među bošnjačkim stanovništvom Bijeljine (ali i srpskim stanovništvom koje je smatrano „nelojalnim“).

(para. 306. Krajišnik, str. 115–116. ) (para. 890. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 286. ) (para. 631-632. Karadžić, tom I, str. 242–243. ) (para 178. Stanišić i Simatović, prvostepena presuda MMKS str. 83-84)

Srpska demokratska stranka (SDS) Bijeljina je riješila da općinu očisti od Bošnjaka koji su ostali, te je plan bio ubiti po jednu bošnjačku porodicu na svakoj strani grada i stvoriti atmosferu straha, a plan je u septembru 1992. proveden.

(para. 308. Krajišnik, str. 116. ) (para. 895. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 288. )

Srpske vlasti su zatočenike, uglavnom civile hrvatske i bošnjačke nacionalnosti, držale u sedam zatočeničkih centara na području Bijeljine (logor “Batković”, poljoprivredna škola u Bijeljini, Kazneno-popravni dom Bijeljina, policija u fabrici šećera u Bijeljini, tvrđava i zgradi javnog komunalnog preduzeća “4. juli”).

(para. 305. Krajišnik, str. 115. ) (para 178. Stanišić i Simatović, prvostepena presuda MMKS str. 83-84)

Konstatirano je da je logor “Batković” osnovan 17. juna 1992., da je objekat osnovala i njime upravljala vojska, ali da su pristup imale policija i paravojne formacije.

(para. 921. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 297. ) (para. 304. Krajišnik, str. 114. ) (para. 642, 644, 645. Karadžić, tom I, str. 248, 250. ) (para. 564. Mladić, tom I, str. 295.)

Između 1.280 i 1.600 muškaraca Bošnjaka je bilo zatočeno u ovom logoru u augustu 1992.

(para. 304. Krajišnik, str. 114–115. ) (para. 924. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298. )

Kroz logor je od njegovog osnivanja prošlo između 2.000 i 3.000 nesrba (kod Mladića se u presudi navodi da je od juna 1992. do jula 1993. u logoru bilo oko 3.500 zatočenika).

(para. 648. Karadžić, tom I., str. 251. )

Tri osobe zatočene u logoru srpski stražari su nasmrt pretukli, dok su jednog zatočenika ubili iz vatrenog oružja između jula i septembra 1992.

(para. 304. Krajišnik, str. 114–115. ) (para. 926. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298–299. )

Od juna 1992. u logoru “Batković” je ubijeno još nekoliko muškaraca, Bošnjaka.

(para. 661. Karadžić, tom I, str. 257. ) (para. 513-517. Mladić, tom I, str. 269–270. )

Zatočenike su redovno šutirali i udarali pendrecima, vojnim opasačima, puškama i kamenjem.

(para. 905. Stanišić i Župljanin, str. 293–294. ) (para. 652-653. Karadžić, tom I, str. 253. ) (para. 565. Mladić, tom I, str. 295. )

Konstatirano je da su stražari u logoru trojici zatočenih Bošnjaka dali odriješene ruke da nadziru, tuku i na drugi način zlostavljaju zatočenike.

(para. 926. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298. )

Zatočene muškarce su, pored premlaćivanja, prisiljavali da jedni s drugima vrše ponižavajuće seksualne radnje u prisustvu drugih zatočenika.

(para. 304. Krajišnik, str. 114–115. ) (para. 653. Karadžić, tom I, str. 253. )

U “Batkoviću” su zatočenici bili iz niza različitih općina, između ostalih, iz Brčkog, Ključa, Lopara, Rogatice, Sokoca, Ugljevika, Vlasenice i Zvornika, a mnogi su bili prebačeni iz drugih zatočeničkih objekata.

(para. 304. Krajišnik, str. 114.) (para. 922. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298.) (para. 645. Karadžić, tom I, str. 250.)

Zatočenici u “Batkoviću” su morali svakodnevno obavljati fizičke poslove, uključujući kopanje rovova i nošenje municije na liniji fronta, zakopavanje leševa, rad u poljima i fabrikama i pomaganje u gradnji aerodroma nedaleko od Bijeljine.

(para. 304. Krajišnik, str. 114–115.) (para. 908. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 295.) (para. 587. Mladić, tom I, str. 304.) (para. 655. Karadžić, tom I, str. 254.)

U dva navrata su zatočenici koje su odveli na rad na liniji fronta poginuli u unakrsnoj vatri kod Lopara, a dvojica su ranjena.

(para. 909. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 295.) (para. 655. Karadžić, tom I, str. 254.) (para. 519. Mladić, tom I, str. 271.)

Neki od zatočenika su usljed izgladnjelosti i iscrpljenosti preminuli.

(para. 657. Karadžić, tom I, str. 255.) (para. 563. Mladić, tom I, str. 294-295)

U ljeto 1992. oštećene su ili razorene dvije džamije u općini Bijeljina.

(para. 306. Krajišnik, str. 115–116.) (para. 575. Mladić, tom I, str. 299.)

Logor je nastavio s radom najranije do 4. januara 1996., pri čemu su zarobljenici razmjenjivani ili puštani na slobodu u manjem broju, a dovođeni su novi.

(para. 914. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 296.) (para. 664. Karadžić, tom I, str. 258.)

Veliki broj lokalnih Bošnjaka, koji nisu bili odvedeni u logor Batković, odvezen je prema teritoriju pod kontrolom Bošnjaka i ostavljani su da se sami snalaze ili su u zamjenu za novac prevoženi preko granice u Srbiju

(para. 919, Stanišić i Župljanin, tom I, str. 297.) (para. 672-673, Karadžić, tom I, str. 261–263.) (para. 601-602. Mladić, tom I, str. 311–312.)

Sistematsko protjerivanje Bošnjaka nastavilo se do potpisivanja Dejtonskog sporazuma.

(para. 678. Karadžić, tom I, str. 265.)