Bijeljina

Pokreni video

Kao počinioci zločina u Bijeljini označene su paravojne, vojne i policijske formacije.

Bijeljina je bila prva općina u Bosni i Hercegovini koju su 1992. godine zauzeli bosanski Srbi i gdje je preuzimanje vlasti postalo obrazac ponavljan u drugim općinama u sjeveroistočnoj BiH, gdje su prvo iz Srbije stigle paravojne grupe ili takozvane “dobrovoljačke jedinice” i počele da zastrašuju i zlostavljaju lokalno bošnjačko stanovništvo. (para. 298. Krajišnik, str. 112.)

U samom gradu Bijeljini prave borbe počele su 31. marta 1992., a srbijanske paravojne jedinice u saradnji s lokalnom paravojnom grupom su početkom aprila preuzele kontrolu nad važnim gradskim strukturama. (para. 299. Krajišnik, str. 112.) (para. 611-612. Karadžić, tom I, str. 234.) (para. 888. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 285. )

Za vrijeme srpskog preuzimanja vlasti u Bijeljini, pripadnici srpskih paravojnih snaga ubili su početkom aprila najmanje 48 civila. (para. 300. Krajišnik, str. 113.) (para. 888. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 285.) (para. 618., 622. Karadžić, tom I, str. 236–237., 238-239.)

U periodu od aprila do septembra 1992. godine u općini Bijeljina su ubijene najmanje 52 osobe, koje su uglavnom bile bošnjačke nacionalnosti. (para. 888. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 285.)

Žrtve zločina nisu aktivno učestvovale u neprijateljstvima. (para. 931. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 299.)

Nekoliko mjeseci nakon preuzimanja vlasti, paravojne grupe i policija su ubistvima, silovanjima, pretraživanjima kuća i pljačkom sijale teror među bošnjačkim stanovništvom Bijeljine, ali i srpskim stanovništvom koje su smatrali nelojalnim. (para. 306. Krajišnik, str. 115–116.) (para. 890. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 286.) (para. 631-632. Karadžić, tom I, str. 242–243.)

SDS* Bijeljina je riješila da općinu očisti od Bošnjaka koji su ostali, te je plan bio ubiti po jednu bošnjačku porodicu na svakoj strani grada i stvoriti atmosferu straha, a plan je u septembru 1992. proveden. (para. 308. Krajišnik, str. 116.) (para. 895. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 288.)

*Srpska demokratska stranka

Srpske vlasti su zatočenike, uglavnom civile hrvatske i bošnjačke nacionalnosti, držale u sedam zatočeničkih centara u općini Bijeljina*. (para. 305. Krajišnik, str. 115.)

* logor “Batković”, poljoprivredna škola u Bijeljini, Kazneno-popravni dom Bijeljina, policija u fabrici šećera u Bijeljini, tvrđava i zgradi javnog komunalnog preduzeća “4. juli”

Konstatirano je da je logor “Batković” osnovan 17. juna 1992., da je objektat osnovala i njime upravljala vojska, ali da su pristup imale policija i paravojne formacije. (para. 921. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 297.) (para. 304. Krajišnik, str. 114.) (para. 642, 644, 645. Karadžić, tom I, str. 248, 250. ) (para. 564. Mladić, tom I, str. 295.)

Između 1.280 i 1.600 muškaraca Bošnjaka je bilo zatočeno u ovom logoru u augustu 1992. (para. 304. Krajišnik, str. 114–115.) (para. 924. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298.)

Kroz logor je od njegovog osnivanja prošlo između 2.000 i 3.000 zatočenika. Od juna 1992. do jula  1993., kada je broj zatočenika dosegao maksimum, u logoru je bilo otprilike 3.500 zatočenika. (para 562. Mladić tom I, str 294.) 

Tri osobe zatočene u logoru srpski stražari su nasmrt pretukli, dok su jednog zatočenika ubili iz vatrenog oružja između jula i septembra 1992. (para. 304. Krajišnik, str. 114–115.) (para. 926. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298–299. )

Od juna 1992. do juna 1995. u logoru “Batković” je ubijeno nekoliko zatočenih  Bošnjaka. (para. 661. Karadžić, tom I, str. 257.) (para. 513-517. Mladić, tom I, str. 269–270.)

Zatočenike su redovno šutirali i udarali pendrecima, vojnim opasačima, puškama i kamenjem. (para. 905. Stanišić i Župljanin, str. 293–294.) (para. 652-653. Karadžić, tom I, str. 253. ) (para. 565. Mladić, tom I, str. 295.)

Konstatirano je da su stražari u logoru trojici zatočenih Bošnjaka dali odriješene ruke da nadziru, tuku i na drugi način zlostavljaju zatočenike. (para. 926. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298.)

Zatočene muškarce su, pored premlaćivanja, prisiljavali da jedni s drugima vrše ponižavajuće seksualne radnje u prisustvu drugih zatočenika. (para. 304. Krajišnik, str. 114–115.) (para. 653. Karadžić, tom I, str. 253.)

U “Batkoviću” su zatočenici bili iz niza različitih općina, između ostalih, iz Brčkog, Ključa, Lopara, Rogatice, Sokoca, Ugljevika, Vlasenice i Zvornika, a mnogi su bili prebačeni iz drugih zatočeničkih objekata. (para. 304. Krajišnik, str. 114. ) (para. 922. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 298.) (para. 645. Karadžić, tom I, str. 250.)

Zatočenici u “Batkoviću” su morali svakodnevno obavljati fizičke poslove, uključujući kopanje rovova i nošenje municije na liniji fronta, zakopavanje leševa, rad u poljima i fabrikama i pomaganje u gradnji aerodroma nedaleko od Bijeljine. (para. 304. Krajišnik, str. 114–115.) (para. 908. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 295.) (para. 587. Mladić, tom I, str. 304.) (para. 655. Karadžić, tom I, str. 254.) 

U dva navrata su zatočenici koje su odveli na rad na liniji fronta poginuli u unakrsnoj vatri kod Lopara, a dvojica su ranjena. (para. 909. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 295.) (para. 655. Karadžić, tom I, str. 254.) (para. 519. Mladić, tom I, str. 271.)

Neki od zatočenika su usljed loših uslova u logoru preminuli. (para. 657. Karadžić, tom I, str. 255.) (para. 563. Mladić, tom I, str. 294-295.) 

 

Logor je nastavio s radom najranije do 4. januara 1996., pri čemu su zarobljenici razmjenjivani ili puštani na slobodu u manjem broju, a dovođeni su novi. (para. 914. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 296.) (para. 664. Karadžić, tom I, str. 258.)

Veliki broj lokalnih Bošnjaka, koji nisu bili odvedeni u logor Batković odvezen je prema teritoriju pod kontrolom Bošnjaka i ostavljani su da se sami snalaze ili su u zamjenu za novac prevoženi preko granice u Srbiju. (para. 919, Stanišić i Župljanin, tom I, str. 297.) (para. 672-673, Karadžić, tom I, str. 261–263.) (para. 601-602. Mladić, tom I, str. 311–312.)

Sistematsko protjerivanje Bošnjaka nastavilo se do potpisivanja Dejtonskog sporazuma. (para. 678. Karadžić, tom I, str. 265.)

U ljeto 1992. oštećene su ili razorene dvije džamije u općini Bijeljina. (para. 306. Krajišnik, str. 115–116.)