Grad Sarajevo

Dana 1. marta 1992., bosanski Srbi su postavili barikade na cestama oko Sarajeva i zapravo ga izolovali

(para. 109, Ćelebići, str. 48.)

Nakon 4. aprila 1992., srpske snage zauzimaju školu MUP-a RBiH na Vracama

(para. 2258. Karadžić, tom II, str. 896-897)

Nakon što su 6. i 7. aprila 1992., Evropska zajednica i SAD priznale nezavisnost BiH, dolazi do intenziviranja nasilja i do razmjene jake vatre u gradu i oko njega. Srpske snage, uključujući i JNA, započinju opsadu Sarajeva. Sredinom tog mjeseca je otpočelo granatiranje Sarajeva.

(para. 182. Perišić, str. 52-53) (para. 114. Ćelebići, str. 50) (para. 79. Rasim Delić, str. 25) (para. 2250. Karadžić, tom II, str. 893-894 i para. 4607. Karadžić, tom III, str. 1885)

Dana 2. maja 1992., izvršen je veliki napad na centar Sarajeva.

(para. 200. Galić, str. 67)

Na zahtjev Savjeta bezbjednosti UN-a, JNA se 19. i 20. maja 1992. formalno povukla iz BiH, a srpske snage, u koje se uključio i veliki broj pripadnika JNA, te kojima je ostavljena velika količina oružja i opreme JNA, nastavljaju sa opsadom Sarajeva, koja je trajala do novembra 1995., odnosno 44 mjeseca.

(para. 79. Rasim Delić, str. 25) (para. 86. Orić, str. 31) (para. 182. Perišić, str. 52-53) (para. 116-117. Ćelebići, str. 50-51) (para. 89, 92. Šešelj, str. 25.) (para. 201. Galić, str. 68-69)

Sarajevsko-romanijski korpus (SRK) je okružio Sarajevo i držao ga pod opsadom, te je grad, kao takav, bio pod blokadom.

(para. 4566. Karadžić, tom III, str. 1861)

Humanitarna pomoć je morala da se šalje u grad i Ujedinjenim nacijama je za to bila potrebna dozvola bosanskih Srba, što pokazuje da je grad bio u okruženju, pod opsadom, te da je SRK imao kontrolu nad stanjem stvari. Da SRK nije bio opkolio grad i zaustavio njegovo snabdijevanje, ne bi ni postojala potreba za tunelom, kao ni za humanitarnom pomoći.

(para. 4562, Karadžić, tom III, str. 1859,)

Godine 1992. i 1993., Vojska Republike Srspke (VRS) je sa približno 25.000-30.000 vojnika držao Sarajevo pod opsadom, gađajući snajperima i žestoko granatirajući grad, pri čemu su na meti jedinica VRS bili posebno civili i civilni objekti.

(para. 168. Halilović, str. 74)

Zona odgovornosti VRS-a je (od avgusta 1994. je Milošević preuzeo komandu od Galića) obuhvatala južni dio Sarajeva, uključujući naselja Lukavica, Vraca, Grbavica, dijelove Dobrinje, Zlatište i područje do planine Trebević, brda južno i jugozapadno od Sarajeva, područje Rajlovca na sjeverozapadu Sarajeva prema Mrkovićima, uključujući Špicastu stijenu sjeveroistočno od Sarajeva i područje Pala.

(para. 112. Dragomir Milošević, str. 39)

Armije Republike Bosne i Hercegovine (ABIH) je držala istočni dio grada Sarajeva, uključujući gusto naseljene dijelove kao što su Stari Grad i Centar, jugozapadni dio Sarajeva, Hrasnicu, Sokolović-Koloniju i Butmir, te brda na sjeveru grada.

(para. 113. Dragomir Milošević, str. 40.)

ABiH je, također, kontrolisala nekoliko brda i uzvisina u blizini centralnih dijelova Sarajeva. Međutim, većina tih brda ili uzvisina, naročito brda na liniji sukoba na jugu i jugoistoku, vidjela su se s teritorije koju je kontrolisala VRS. ABiH je kontrolisala veći dio područja Igmana na jugozapadu, koje se uzdiže iznad šireg područja Hrasnice.

(para. 138. Dragomir Milošević, str.48, Milošević)

Linija sukoba u gradu na području Marindvora išla je duž Miljacke, pri čemu su snage VRS-a držale područje Grbavice i položaje južno i istočno od ovog naselja, te prostor od Vrbanja mosta, duž Miljacke preko firme “Strojorad”, stadiona Grbavica, Ozrenske i Milinkladske ulice do kasarne “Slaviša Vajner Čiča”.

(para. 3650. Karadžić, tom III, str. 1406)

Položaji VRS-a su se nalazili i desno od Vrbanja mosta ka Jevrejskom groblju sve do podnožja Debelog brda.

(para 3651, Karadžić, tom III, str. 1407.,)

Debelo brdo i Čolina kapa su brda koja se nalaze u podnožju planine Trebević i njih je kontrolisala ABiH, dok je VRS kontrolisao planinu Trebević i Vidikovac na vrhu ove planine, te područja južno od Debelog brda i brda Zlatište, koja se uzdižu iznad grada.

(para. 117-118, Dragomir Milošević, str. 41.)

U naselju Dobrinja se jedna linija protezala kroz Dobrinju V i Aerodromsko naselje prema Sarajevskom aerodromu, a druga se nalazila u istočnom dijelu i protezala se od Dobrinje IV do zgrade “Oslobođenja”. Najveći dio obližnjeg brda Mojmilo je bio pod kontrolom ABiH, dok je istočni dio ovog brda i područje koje se protezalo odatle do Vraca kontrolisao SRK.

(para. 119, 122. Dragomir Milošević, str. 42 i 43.)

Nedžariće, koji se nalaze sjeverno od aerodroma, kontrolisao je VRS i to je naselje s tri strane graničilo s teritorijom pod kontrolom ABiH: Alipašinim Poljem, Mojmilom i Stupom. Brdo Stup, sjeverozapadno od Nedžarića, kontrolisala je ABiH, kao i Butmir i Kotorac, koji se nalaze južno od aerodromske piste.

(para. 121. Dragomir Milošević, str. 43.)

Ilidžu je držao VRS kao područje dalje prema sjeverozapadu, zatim područja Osijeka, Butila i Blažuja bila su također pod kontrolom VRS-a., kao i Lukavica, koja se nalazi pet ili šest kilometara istočno od Ilidže. Naselje Sokolović-Kolonija, južno od Ilidže, bilo je pod kontrolom ABiH.

(para. 123-124. Dragomir Milošević, str. 43–44)

Sjeverozapadno od Sarajeva, linija sukoba se protezala od rijeke Miljacke duž željezničke pruge prema sjeveru do kasarne Rajlovac, te je ABiH kontrolisala Briješko brdo i brdo Sokolje, zatim brda Žuč i Hum, a Vogošću i područje zapadno i sjeverozapadno od linije sukoba je kontrolisao VRS, kao i padine Žuči prema Vogošći i Rajlovcu.

(para. 126-127. Dragomir Milošević, str. 44–45.)

Na sjeveroistoku Sarajeva naselje Sedrenik je bilo pod kontrolom ABiH, a linija sukoba se protezala preko više brda, između ostalog Špicaste stijene i Grdonja, koje je držao VRS, kao i područje Hreše.

(para. 134-136. Dragomir Milošević, str. 47–48)

Svi korpusi JNA u BiH su preimenovani, ali su zadržali većinu kadrova i naoružanja. Četvrti korpus JNA sa sjedištem u Sarajevu postao je SRK.

(para. 68. Dragomir Milošević, str. 23)

Civilno stanovništvo, s obzirom na operacije snaga SRK-a raspoređenih oko grada, imalo je vrlo malo mogućnosti da bezbjedno napusti Sarajevo.

(para. 4565. Karadžić, tom III, str. 1861)

Konstatovano je da su snage SRK-a izvršile terorisanje, napad na civile, ubistva i nečovječna djela nad građanima Sarajeva.

(para. 600. Galić, str. 246)

Protiv civilnog stanovništva u dijelovima Sarajeva pod kontrolom ABiH sprovodila se kampanja snajperskog djelovanja i granatiranja i glavna svrha joj je bilo zastrašivanje.

(para. 597. Galić, str. 246)

Civili u dijelovima Sarajeva pod kontrolom ABiH bili su neselektivno i direktno napadani s teritorije pod kontrolom SRK-a.

para. 594. Galić, str. 245)

Obrazac paljbe po Sarajevu je bio obrazac neselektivne i direktne paljbe s teritorija pod kontrolom SRK-a na civile u dijelovima Sarajeva pod kontrolom ABiH, a ne borbenih dejstava u kojima su civili bivali slučajno pogođeni

(para. 589. Galić, str. 243)

Zaključak da su granatirani civili u Sarajevu, bilo putem hotimičnog gađanja, bilo putem neselektivnih i nesrazmjernih napada, dodatno potvrđuje činjenica da je veliki broj civila poginuo, ili ranjen, uslijed granatiranja koje je vršio SRK.

(para. 4497. Karadžić, tom III, str. 1822–1823)

SRK je napadao civile, muškarce, žene, djecu i starije osobe i to posebno tokom civilnih aktivnosti ili na mjestima na kojima se očekivalo da će se oni zateći, pri čemu je taj obrazac ponašanja bio sličan po cijelom Sarajevu.

(para. 593. Galić, str. 245)

Veliki broj civila je ubijen, a na hiljade ih je ranjeno.

(para. 1888. Mladić, tom II, str. 978)

Nijedan dio Sarajeva nije bio bezbjedan od granata, a snajpersko djelovanje je bilo rasprostranjeno po cijelom gradu.

(para. 905-908. Dragomir Milošević, str. 299–301)

Namjerno gađanje civila iz snajperskih pušaka pripadnika SRK je bila stalna pojava, dešavalo se gotovo svakodnevno i trajalo je bez jenjavanja tokom cijelog sukoba, a sarajevski civili su bili gađani dok su nosili vodu, hodali po gradu i koristili javni prevoz, posebno tramvaje.

(para. 3969. Karadžić, tom III, str. 1558)

Neki napadi u vidu snajperskog djelovanja i granatiranja izvođeni su i tokom perioda prekida vatre ili zatišja, kada su civili mislili da se mogu bezbjedno kretati. U nekim slučajevima, civili su gađani u svojim domovima u vrijeme kad na tom području nije bilo borbi ili dok su šetali ili vozili bicikl po ulicama ili stajali u redu za humanitarnu pomoć

(para. 4632. Karadžić, tom III, str. 1893)

Tramvaji koji su gađani u gradu Sarajevu su imali civilni status i nisu bili podobni za vojnu upotrebu.

(para. 224. Dragomir Milošević, str. 76)

Bolnice, klinike i ambulante su također bile meta snajperskog djelovanja i granatiranja.

(para. 1809. Mladić, tom II, str. 979)

Svaki pojedinačni incident snajperskog djelovanja u kojem je neki civil bio meta snajperista SRK-a primjer je hotimične namjere snaga SRK-a da terorišu civilno stanovništvo u Sarajevu (U presudama se navodi da je u više od 30 specifičnih slučajeva snajperisanja utvrđeno da je snajperska vatra, između ostalog, otvarana sa nebodera u naselju Grbavica, Jevrejskog groblja, Vraca, Hrasnog Brda, Špicaste stijene, Baba stijene, Nedžarića, pravoslavne crkve na Dobrinji).

(para. 4600. Karadžić, tom III, str. 1882)

Snage SRK-a su se namjerno služile terorom i da bi demoralisale civilno stanovništvo, i da bi izvršile odmazdu nakon ofanziva ABiH u gradu i drugdje, a željeli su da pokažu stanovnicima Sarajeva da nisu bezbjedni i da su bespomoćni.

(para. 4601. Karadžić, tom III, str. 1882)

Napad na civilno stanovništvo u Sarajevu je bio kako rasprostranjen, tako i sistematski iz razloga što su tokom više od tri godine, na različitim lokacijama, pripadnici SRK-a izvršili brojne radnje snajperskog djelovanja i granatiranja koje su prouzrokovale pogibiju i ranjavanje velikog broja civila

(para. 4610. Karadžić, tom III, str. 1886)

Konstatovano je i da je SRK itekako znao da aerodromsku pistu prelaze civili te su selektivno otvarali vatru na ljude koji su prelazili pistu.

(para. 416. Galić, str. 172)

Stanovnici Sarajeva su živjeli u veoma teškim uslovima uslijed stalnog straha i nestašice osnovnih potrepština kao što su hrana, voda, gas i struja, zbog čega su morali izlaziti i izlagati se snajperskom djelovanju i granatiranju.

(para. 1890. Mladić, tom II, str. 979)

U stalnom strahu su živjeli i zbog toga da bi oni ili njihovi najbliži mogli biti pogođeni u snajperskoj ili artiljerijskoj vatri, a taj stalni strah je neizbježno uzeo danak i doveo do značajnog stresa i traume po stanovništvo (U presudama je konstatovano 18 specifičnih slučajeva grantiranja sa smrtnim posljedicama, ranjavanjima i materijalnom štetom poput tržnice Markale u dva navrata, igrališta na Dobrinji, stradanja djece u naselju Alipašino Polje, stradanju građana u redu za hljeb u Ulici Vase Miskina).

(para. 1889. Mladić, tom II, str. 978–979)

Konstatovano je da je SRK odgovoran i za granatiranje civila i civilnih područja modifikovanim avionskim bombama koje nisu bile podesne za gađanje konkretnih meta, već samo širih područja (U presudama je obrađeno 14 specifičnih slučajeva granatiranja aviobombama koje je 1995. ispalio VRS, a od čijeg dejstva je poginulo i ranjeno više građana, uz materijalnu štetu na kućama i zgradama).

(para. 913. Dragomir Milošević, str. 302) (para. 4379. Karadžić, tom III, str. 1770)