Busovača

Nakon ultimatuma od 20. januara 1993., HVO je napao općinu Busovača 25. januara 1993. i incident na kontrolnom punktu kod Kaćuna je iskoristio kao izgovor. U napadu su učestvovali artiljerija i pješadija i time je započeo obrazac prema kojem su izvođeni napadi na tom području, čiji je cilj bio da se bošnjačko stanovništvo ukloni ili pokori. Napad na Busovaču je imao za posljedicu smrt više ljudi. Bošnjačke radnje i restorani su uništavani, a imovina pokradena.

(para. 570, 576, 805. tačka (ii) Kordić i Čerkez, str. 180, 182, 276.)

Vojnici HVO-a su 27. januara 1993. ušli u mjesto Očehnići, uhapsili vojno sposobne muškarce i odveli su ih u zatvor u Kaoniku, gdje su ostali zatočeni sve do februara. Tokom zatočenja su bili podvrgnuti mnogobrojnim zlostavljanjima.

(para. 570. Blaškić, str. 194)

Sela Lončari, Merdani i Putiš, sjeverno od Busovače, napadnuta su u januaru 1993., a potom i u aprilu 1993.

(para. 658. Kordić i Čerkez, str. 220)

Logor “Kaonik“ se nalazio u nekadašnjoj kasarni Jugoslovenske narodne armije (JNA) u Busovači, koja je uglavnom bila korištena kao magacin oružja, a sam zatvor u Kaoniku činila su dva skladišta koja su se nalazila stotinjak metara od ulaza u logor.

(para. 143, 146. Aleksovski, str. 57–58)

Svi ti zatočenici su bili Bošnjaci i, uglavnom, civili. Većinu ljudi su pripadnici HVO-a uhapsili dok su bili kod kuće i u nemogućnosti da se brane, a tačan broj zatočenih nije utvrđen.

(para. 153. Aleksovski, str. 60) (para. 774. Koridć i Čerkez, str. 261)

Prvi period zatočeništva trajao je 15 dana – od 25. januara do 8. februara 1993. – kada su Bošnjaci razmijenjeni za 30-ak hrvatskih zarobljenika iz Kaćuna.

(para. 149. Aleksovski, str. 59) (para. 774. Koridć i Čerkez, str. 261)

Drugi talas hapšenja trajao je od 14. aprila do oko 20. aprila 1993. Neki Bošnjaci su odvedeni direktno u logor “Kaonik“, a drugi prvo pritvoreni u Domu kulture u Vitezu.

(para. 150. Aleksovski, str. 59) (para. 774. Koridć i Čerkez, str. 261)

Zatočeni su bili izloženi zlostavljanju, kako fizičkom, tako i psihološkom, odvođeni su da kopaju rovove, dok su uslovi u logoru bili loši.

(para. 135, 204. Aleksovski, str. 54. i 77), (para. 774. str. 261)

Vojnici HVO-a su sredinom aprila 1993. prodrli u mjesto Lončari, uhapsili 25 osoba i odveli ih u logor “Kaonik“, a bošnjačke kuće su zapaljene. Također su zapaljeni stambeni objekti, staje i stoka u selima Jelinak i Putiš, a 10-ak osoba se od tada smatra nestalim. Oko 200 osoba u Lončarima, među kojima je bilo žena djece i staraca, između ostalog i iz sela Jelinak i Putiš, okupljeno je u mektebu džamije, zaprijećeno im je smrću ako pokušaju pobjeći, a više njih je pretučeno. Brojni civili Bošnjaci su natjerani da napuste selo.

(para. 567-568. Blaškić, str. 193–194), (para. 658. Kordić i Čerkez, str. 220)

Tri mjeseca nakon prvog napada, pripadnici Vojne policije su prodrli u Očehniće, kada je ubijeno najmanje pet civila, među kojima je bilo i žena, više ih je ranjeno, pobijena je i stoka, a stambeni objekti Bošnjaka su zapaljeni.

(para. 571-572. Blaškić, str. 195)