Kiseljak

Nakon januara 1993. poslovni prostori Bošnjaka u Kiseljaku su oštećivani ili dizani u zrak, a HVO je pljačkao bošnjačke radnje.

(para. 806. Kordić i Čerkez, str .276)

18. aprila 1993. HVO je izvršio napad na bošnjačka sela u općini Kiseljak, a više tih ofanziva, a naročito na sela Gomionicu, Grahovce, Han Ploču i Tulicu vođene su uz pomoć artiljerije srpskih snaga.

(para. 665, 722. Kordić i Čerkez, str. 222, 242) (para. 624. Blaškić, str. 208-209)

U općini Kiseljak napadnuto je najmanje deset muslimanskih sela, ubijeno desetine civila i zapaljeno 250 kuća koje su opljačkane, kao i džamije u tim mjestima koje su oštećene ili razorene.

(para. 626. Blaškić, str. 210), (para. 665. Kordić i Čerkez, str. 222)

Od 18. do 21. aprila 1993. artiljerija HVO-a je na sela Behrići i Gomionica ispalila najmanje 50 projektila, među kojima je bilo i zapaljivih granata. Mnogi civili su se sklonili u općinu Visoko. Nakon granatiranja, pješadija HVO-a je sistematski palila i pljačkala bošnjačke kuće u donjoj Gomionici. U junu 1993. HVO je započeo novu ofanzivu na Gomionicu. Svi Bošnjaci su na kraju protjerani iz tih mjesta u kojima su uništena 131 stabemna objekta i 98 staja, a zapaljena su i dva vjerska objekta.

(para. 596-597. Blaškić, str. 201)

Pješadija HVO-a je 18. aprila 1993. prodrla u selo Gromiljak, zatočila dio bošnjačkih stanovnika u podrum jedne privatne kuće, dok su vojno sposobni muškarci vođeni da kopaju rovove, a bošnjačke kuće su pljačkane i paljene, te njihovi stanovnici protjerani.

(para. 599-600. Blaškić, str. 202)

Istog dana je HVO artiljerijskom paljbom napao mjesto Hercezi. Bošnjačko stanovništvo tog sela je provelo nekoliko mjeseci u kućnom pritvoru, a od augusta nadalje vojno sposobni muškarci su odvođeni na front da tamo kopaju rovove, da bi u septembru iste godine svi žitelji sela bili odvedeni u logor “Rotilj“, a zatim u kasarnu u Kiseljaku. Vojnici HVO-a pljačkali su privatne kuće, prisvojili svu stoku, te se uselili u kuće Bošnjaka, koje su prethodno prisilili da odu.

(para. 602-604. Blaškić, str. 202–203)

Oko 13. aprila 1993., vojnici HVO-a iskopali su rovove iznad sela Višnjica, a hrvatsko stanovništvo, upozoreno na predstojeći napad, napustilo je selo. Sela Višnjica i Polje Višnjica napadnuta su 18. aprila 1993., kada je ubijeno više civila. Neki su bili zatočeni u silosima na rubu sela, vojno sposbni su slati na kopanje rovova, dok su kuće opljačkane i zapaljene. Opljačkana je i džamija, a stanovništvo natjerano u bijeg.

(para.606-608 Blaškić, str. 203–204)

U noći sa 17. na 18. april 1993. snage HVO-a opkolile su Rotilj – selo je napadnuto 18. aprila 1993., ubijani su civili, nekoliko kuća je zapaljeno, a oko 600 Bošnjaka, uglavnom žena, djece i starijih osoba, od kojih su neki bili iz susjednih sela, okupljeno je u kuće iz kojih nisu mogli izlaziti, jer su bili na nišanu strijelaca HVO-a, a neki od njih su vođeni na kopanje rovova.

(para. 610-612. Blaškić, str. 204-205)

Pješadijske snage HVO-a su 18. aprila ušle u Svinjarevo i u okolna mjesta – Rauševac, Purićevo, Japojrevo i Jehovac, te zapalili više kuća u vlasništvu Bošnjaka, odveli civile u kasarnu u Kiseljaku, gdje su ih zatvorili na više sedmica. Napadi su nastavljeni do 23. aprila 1993. U toku tih ofanziva ubijeno je deset civila Bošnjaka, a nekoliko stotina osoba je pobjeglo u pravcu Visokog.

(para. 614-615. Blaškić, str. 205–206)

Snage HVO-a su 12. juna 1993. izvršile napad na selo Tulicu, ubile 12 osoba, od kojih su tri bile žene, a ostale žene, djecu i starije osobe zatvorile u jednu privatnu kuću, dok je većina stambenih objekata opljčkana i zapaljena. Vojno sposobne muškarce odveli su i zatočili u kasarni u Kiseljaku. Stražari u kasarni premlatili su nekoliko zatvorenika i odveli ih na front da tamo kopaju rovove.

(para. 621-622. Blaškić, str. 207–208), (para. 721, 723. Kordić i Čerkez, str. 241-242)

Nakon granatiranja sela Grahovci i Han Ploča 12. juna 1993., koje je vođeno u saradnji sa VRS, jedinice HVO-a su 13. juna upale u sela Grahovci i Han Ploča, te na brutalan način ubili nekoliko stanovnika, među kojima i imama džamije koja je zapaljena. Kuće i staje su zapaljene, a brojni civili, uglavnom vojno sposobni muškarci, zarobljeni su i zatočeni u kasarnu u Kiseljaku gdje im je uskraćivana hrana, premlaćivani su i prisiljavani da kopaju rovove.

(para. 617-619. Blaškić, str. 206–207), (para 722-723. Kordić i Čerkez, str. 242)

Od mjeseca aprila negdje do novembra 1993., kasarna u Kiseljaku je korištena kao zatvor za brojne muške civile Bošnjake, koji su zarobljeni u selima ove općine, a u jednom trenutku u zatvoru su bili zatočene i žene i djeca. Zatočenici su bili izloženi teškim životnim uslovima, brojnim premlaćivanjima, te duševnom i tjelesnom zlostavljanju, a bili su prinuđeni da kopaju rovove, kada su neki od njih ubijeni ili ranjeni.

(para. 690, 693. Blaškić, str. 229–230) (para. 790-791. Kordić i Čerkez, str. 270-271)

Od aprila 1993. do januara 1994., Bošnjaci općine Kiseljak su bili zatočeni u selu Rotilj, primorani da žive u veoma teškim životnim uslovima. U selu je bilo ubistava i fizičkog nasilja, uključujući i silovanje, dok su zatočenici bili prisiljeni da kopaju rovove, gdje su neki od njih ubijeni ili ranjeni u razmjeni vatre.

(para. 691-693. Blaškić, str. 230), (para. 793. Kordić i Čerkez, str. 271)

Zgrada Općine Kiseljak je korištena kao zatočenički centar, gdje je u prostorijama bilo po 50 ljudi u lošim uslovima.

(para. 790. Kordić i Čerkez, str. 270)