Vitez

18. juna 1992. Vojne formacije HVO-a su zauzele štab u Vitezu i zgradu Skupštine općine, te su istakli zastavu Herceg-Bosne i države Hrvatske.

(para. 348. Blaškić, str. 115)

Hrvatsko vijeće obrane (HVO) je napalo selo Ahmiće 20. oktobra 1992., kada je zapaljeno i oštećeno nekoliko kuća, kao i džamija. Napad je rezultirao razoružavanjem bošnjačkih trupa stacioniranih u Ahmićima i okolnim selima.

(para. 807. tačka (iii) Kordić i Čerkez, str. 278) (para. 351, 353. Blaškić, str. 116-117)

U novembru 1992., općina Vitez traži od zaposlenih da potpišu lojalnost novoj vladi, a onima koji se ne budu pokoravali prijeti otkazima. Brojnim Bošnjacima koji nisu potpisali tu izjavu onemogućen je pristup u javne institucije, te nisu mogli dobiti propusnice potrebne za kretanje cestama koje je kontrolisao HVO. Smijenjen je i predsjednik viteškog Crvenog krsta koji je bio Bošnjak, te je zabranjeno upisivanje bošnjačkih izbjeglica na spiskove .

(para. 356. Blaškić, str. 118)

Nakon oktobra 1992. više bošnjačkih objekata u Vitezu je uništeno, a početkom 1993. došlo je do daljeg pljačkanja i razaranja bošnjačke imovine.

(para. 807. tačka (i) Kordić i Čerkez, str. 277)

Krajem januara 1993., vojnici HVO-a su napali jednu porodicu u njihovoj kući u Starom Vitezu i oduzeli im sav novac i vrijedne stvari.

(para. 807. tačka (ii) Kordić i Čerkez, str. 277)

16. Aprila 1993., u 05:30 sati hrvatske snage su izvele planirani istovremeni napad na Vitez, Stari Vitez, Ahmiće, Nadioke, Šantiće, Piriće, Novake, Putiš i Donju Večerisku, usmjeren protiv bošnjačkog civilnog stanovništva. Hrvatski stanovnici tih sela bili su upozoreni na napad i neki od njih su i sudjelovali u pripremanju tog napada.

(para. 385, 389, 428. Blaškić, str. 130, 131, 146) (para. 333. Kupreškić i ostali, str. 110)

16. aprila 1993. u borbi jeučestvovala Vojna policija, a posebno jedinica “Džokeri“ (specijalna antiteroristička jedinica Vojne policije HVO-a. Antiteroristička jedinica osnovana u sklopu Četvrtog bataljona Vojne policije), kao i regularne jedinice HVO-a, uključujući i Vitešku brigadu.

(para. 400. Blaškić, str. 135)

U samo nekoliko sati, 16. aprila 1993. oko 116 stanovnika Ahmića, seoceta u srednjoj Bosni, ubijeno je, uključujući i žene i djecu, a njih oko 24 je ranjeno. Uništeno je 169 kuća i dvije džamije. Žrtve su bili Bošnjaci – civili. Nije se radilo o borbenoj operaciji i nikakav vojni cilj nije opravdao te napade. Vojnici su, također, palili staje i ubijali stoku.

. (para. 335, 749. Kupreškić i ostali, str. 110-111, 278), (para. 10-12. Bralo, str. 4) (para. 407-410, 414-424. Blaškić, str. 138-140, 141-145)(para. 638, 642, 807. tačka (iii) Kordić i Čerkez, str. 210, 211, 278)

Primarna svrha masakra bila je da se iz sela istjeraju Bošnjaci, tako što je velik broj njih pobijen, što su im spaljene kuće i stoka, te što su preživjeli protivpravno zatočeni i deportirani u druga područja.

(para. 749. Kupreškić i ostali, str. 278)

16. aprila 1993., u ranim jutarnjim satima, u Nadiocima je ubijena tročlana porodica prilikom upada u njihovu kuću u Nadiocima.

(para. 10-11. Bralo, str. 4)

U drugoj polovini aprila 1993. zarobljeno je 14 muškaraca, žena i djece Bošnjaka koji su pobjegli iz svojih kuća poslije napada na Ahmiće i Nadioke, a koji su ubijeni na putu za Kaonik. Više od polovine ubijenih bili su djeca i maloljetni.

(para. 13. Bralo, str. 5)

Na području sela Kratine, vojnici HVO-a su uhapsili tri nenaoružana muškarca Bošnjaka koji su odvedeni u jednu štalu gdje su ispitani, pretučeni i ubijeni u šumarku.

(para. 14. Bralo, str. 5)

Bošnjakinja je protiv svoje volje od polovine maja do jula držana u Bungalovu (štab jedinice “Džokeri“) i kući na području Nadioka, gdje je podvrgavana nečovječnim postupcima i redovno silovana.

(para. 10, 15. Bralo, str. 4, 5.), (para. 88-89, 113. Furundžija, str. 36, 45)

Još neki od zatočenika su nakon ispitivanja pretučeni u Bungalovu.

(para. 86. Furundžija, str. 35)

Zatočeni Bošnjaci su od kraja aprila do početka maja 1993. u selu Kratine natjerani da kopaju rovove i korišteni su kao “živi štitovi” protiv snajperskog djelovanja ABiH na snage HVO-a.

(para. 17. Bralo, str. 5)

Između 5:00 i 6:00 sati 16. aprila 1993. granatiraju se i napadaju žestokom pješadijskom paljbom razni dijelovi grada Viteza, kao što su Kolonija, Rijeka, Stari Vitez i Novaci, opljačkane su i spaljene brojne kuće, hapšeno je bošnjačko stanovništvo, vojno sposobni muškarci odvođeni su na mjesta zatočenja ili na linije fronta.

(para. 499. Blaškić, str. 170-171)

Napadi žestokom artiljerijskom paljbom su nastavili i 17. aprila 1993., između ostalog i na Stari Vitez i Novake.

(para. 499. Blaškić, str. 171)

Selo Donja Večeriska je razoreno u napadu HVO-a 16. aprila 1993., dok je u napadu na selo Gaćice 20. aprila 1993. ubijeno nekoliko Bošnjaka, spaljene su bošnjačke kuće i uništen islamski vjerski objekat.

(para. 807. tačka (iv) Koridić i Čerkez, str. 278), (para. 539-540, 546-548. Blaškić, str. 184-185, 188)

U blizini džamije u Starom Vitezu je 18. aprila 1993. eksplodirao kamion-cisterna natovaren sa najmanje 500 kilograma eksploziva. U izuzetno jakoj eksploziji je poginulo najmanje šest, a ranjeno više od 50 osoba, dok je pričinjena znatna materijalna šteta.

(para. 500. Blaškić, str. 171), (para. 661-664. Kordić i Čerkez, str 221–222)

Nakon napada na selo Gaćice 20. aprila 1993. i preuzimanja kontrole nad selom, vojnici HVO-a su stanovnike Gaćica, 247 bošnjačkih civila, muškaraca, žena i djece, odveli na prislini marš prema Vitezu, te su natjerani da sjednu nasuprot hotela Vitez, u kojem se nalazila komanda HVO-a, koristeći ih kao živi štit. Nakon toga su odvedeni natrag u selo, gdje je grupa od 180 bošnjačkih žena, djece, starijih muškaraca i civila okupljena u nekoliko preostalih kuća i držana u izuzetno teškim uslovima. Nakon dvije sedmice, HVO ih je odveo na teritoriju pod kontrolom bošnjačkih snaga.

(para. 549, 697, 714, 716. Blaškić, str. 188-189, 232, 236, 237) (para. 784. tačka (a), 800. Kordić i Čerkez, str. 265-266, 273)

Na Stari Vitez je 18. jula 1993. ispaljena velika količina oružja ručne izrade, takozvanih “beba”, pri čemu su poginuli brojni Bošnjaci. Osim toga, taj dio grada bio je metom višecijevnih raketnih bacača i minobacača.

(para. 501. Blaškić, str. 171–172)

Selo Grbavica je HVO napao 7. septembra 1993., nakon čega su bošnjačke kuće opljačkane i zapaljene.

(para. 554, 557-559. Blaškić, str. 190, 191-192)

Osnovna škola u Dubravici je u aprilu 1993. služila kao zatočenički centar HVO-a, gdje je bilo 200 bošnjačkih muškaraca, žena i djece iz sela viteške općine u lošim životnim uslovima. Žene su silovali pripadanici HVO-a i Vojne policije, a drugi zatočenici su tjerani da kopaju rovove.

(para. 695. Blaškić, str. 231), (para. 783, 800. Kordić i Čerkez, str. 265, 273)

U Domu kulture u Vitezu je od aprila 1993. bilo zatočeno od 300 do 500 bošnjačkih civila.

(para. 696. Blaškić, str. 231)

U kino dvorani u Vitezu je nakon 16. aprila 1993. zatočeno 200-300 muškaraca, Bošnjaka razne dobi, koji su bili izvrgnuti okrutnom postupanju, tjerani da kopaju rovove i korišteni kao taoci i živi štitovi.

(para. 777, 800-801. Kordić i Čerkez, str. 263, 273-274)

Pojedini zatočenici držani su i u šahovskom klubu, u zgradi nedaleko od kino dvorane u Vitezu, a jedan zatočenik je tu i pretučen.

(para. 779, 800-801. Kordić i Čerkez, str. 263-264, 273-274)

Zatočenički centar je uspostavljen u Veterinarskoj stanici, gdje su zatvorenici zadržani nekoliko dana.

(para. 780. Kordić i Čerkez, str. 262), (para. 694. Blaškić, str 230–231)

U zgradi SDK-a su zatočenici držani oko dvije sedmice i odvođeni na kopanje rovova.

(para. 781, 800-801. Kordić i Čerkez, str. 264, 273-274), (para. 698. Blaškić, str. 232)

Mnoge zatočenike iz zatočeničkih centara u Vitezu su vojnici HVO-a prisiljavali da kopaju rovove na liniji fronta, neki od njih bili su ubijeni ili ranjeni. U jednom incidentu vojnici HVO-a jednog su zatočenika ubili, a drugome prijetili.

(para. 699. Blaškić, str. 232) (para. 800. Kordić i Čerkez, str. 273)