Počinioci zločina u Banjoj Luci, kako je konstatovano presudama, bili su srpska vojska i policija, ali i paravojne formacije, dok se također navode i civili, odnoso zatvorenici srpske nacionalnosti koji su u Tunjicama izdržavali svoje zatvorske kazne i koji su tukli zatočenike ostalih nacionalnosti.
U ranim jutarnjim satima 3. aprila 1992. naoružani pripadnici SOS-a* postavili su barikade, blokirale grad Banja Luku i zatražili da se osnuje krizni štab koji mora ispuniti cijeli niz njihovih zahtjeva. (para. 114. Brđanin, str. 48.), (para. 144. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 46.), (para. 376. Krajišnik, str. 142.)
*Srpske odbrambene snage
Poslije podizanja barikada 3. aprila 1992. godine, SOS je počeo da izvodi napade na nesrbe i njihovu imovinu, dižući im u vazduh kuće i poslovne objekte dva do tri puta sedmično, uglavnom noću. Povremeno su napadane i radnje u vlasništvu Srba. (para. 157. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 54.), (para. 466. Mladić, tom I, str. 244.), (para. 603. Brđanin, str. 210–211.)
Poslije aprila 1992. godine pa do kraja te godine, srpske vlasti su otpuštale Bošnjake i Hrvate s poslova u svim sektorima. (para. 154-156. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 53.)
Do oktobra 1992. civili su ubijani, a mnoge od tih zločina počinili su pripadnici odreda snaga specijalne policije banjalučkog CSB-a*, vojnici VRS-a* i pripadnici srpskih paravojnih jedinica. (para. 378. Krajišnik, str. 143.)
*Centar službi bezbjednosti
Pet članova jedne bošnjačke porodice ubijeno je 15. augusta 1992. dok su sjedili ispred svoje kuće u selu Ćulum pored Banje Luke, kada su im prišle tri naoružane osobe i otvorili vatru prema njima. (para. 400. Brđanin, str. 152.)
Srpske vlasti zatočavale su civile, uglavnom bošnjačke i hrvatske nacionalnosti, u osam zatočeničkih centara u Banjoj Luci. (para. 161. Stašić i Župljanin, tom I, str. 57.), (para. 391. Krajišnik, str. 148.)
*zgrada CSB-a, logor “Manjača”, zatvor u Banjoj Luci (Tunjice), Mali logor (vojno-istražni centar), sportska dvorana, kasarna “Kozara”, Kaštel i stari vojni logor
Od aprila do decembra 1992. godine, ljudi iz “crvenog kombija”,* a počevši od maja 1992. godine i pripadnici Specijalnog odreda milicije CSB-a Banja Luka, hapsili su nesrbe i veliki broj njih odvodili u zgradu CSB-a na ispitivanja, gdje su ih zlostavljali. (para. 164, 201. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 58, 72.)
*Crveni kombi – vozilo koje je koristila grupa od 10-ak uniformisanih ljudi, a koja je pretresala, tukla, šikanirala i hapsila nesrbe i krala im imovinu.
Tokom cijelog ljeta 1992. godine, Bošnjaci i Hrvati, nakon što su bili uhapšeni, odvođeni u CSB* Banja Luka, i ispitivani prije nego što bi bili premješteni u druge zatočeničke objekte, a tokom ispitivanja su dovedeni bili premlaćivani. (para. 745-746. Brđanin, str. 251-252.)
Vlasti bosanskih Srba su sredinom maja 1992. osnovale logor na planini Manjača nedaleko od Banje Luke, u kojem su držani gotovo isključivo civili Bošnjaci i Hrvati, uglavnom sa područja Kozarca i Sanske doline. Logor je vodila vojska, a zatočenike je većinom dovodila policija. (para. 436. Brđanin, str. 165.), (para. 170-173. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 60–61.)
Od juna do novembra ili decembra 1992., više zatočenika u logoru „Manjača“ preminulo je od posljedica batinjanja ili sporadičnih ubistava, vršenih od strane stražara u logoru, koji su bili pripadnici VRS-a i SJB-a.* (para. 374. Mladić, tom I, str. 192. – 193.)
*Vojska Republike Srpske
*Stanica javne bezbjednosti
U jednom trenutku, na “Manjači” je bilo zatočeno približno 3.640 muškaraca, a većina su bili civili koji nikad nisu učestvovali ni u kakvim borbama. (para. 749-750. Brđanin, str. 252.), (para. 382-383. Krajišnik, str. 145.), (para. 1379. Karadžić, tom II, str. 557–558.), (para. 394. Mladić, tom I, str. 208.)
Zatočenici su od trenutka dolaska u “Manjaču” bili redovno premlaćivani tokom saslušanja u spavaonicama i samicama gdje su ih udarali pendrecima, drvenim motkama, kundacima pušaka i električnim kablovima. (para. 184-185. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 65-66.), (para. 1399. Karadžić, tom II, str. 566-567.), (para. 440. Mladić, tom I, str. 232–234.)
Više stotina zatočenika je u junu 1992. na “Manjaču” dovezen iz Ključa, kao i iz zatvora u Staroj Gradišci u Hrvatskoj. (para. 1382. Karadžić, tom II, str. 559-560.)
Autobusi sa otprilike 150 zatočenika iz Osnovne škole “Hasan Kikić” u Sanskom Mostu su 6. juna 1992. stigli u logor “Manjača”, gdje su ih po dolasku policajci iz Sanskog Mosta pretukli, a kasnije i ubili najmanje šest zatvorenika. (para. 452. Brđanin, str. 168-169.) (para. 1412-1415. Karadžić, tom II, str. 573-574.), (para. 352. Mladić, tom I, str. 177.)
U logor “Manjača” je 7. jula 1992. iz “Betonirke” u zaključanim prikolicama stigla grupa od otprilike 64 zatočenika, a zbog vrućine, skučenog prostora i višesatne vožnje, više od 20 zatvorenika je preminulo. (para. 452. Brđanin, str. 168-169.), (para. 205. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 73.), (para. 1420. Karadžić, tom II, str. 577.), (para. 360. Mladić, tom I, str. 182.)
Srpske snage su 6. augusta 1992. iz grupe zatočenika koja je iz “Omarske” stigla pred kapiju “Manjače” odvojile najmanje osmoricu ili devetoricu Bošnjaka i Hrvata i ubile ih. (para. 1424. Karadžić, tom II, str. 578.)
Zatočenike na “Manjači” stražari su prisiljavali da obavljaju teške fizičke poslove. (para. 914. Brđanin, str. 289.), (para. 1394. Karadžić, tom II, str. 565.), (para. 472. Mladić, tom I, str. 248.)
Logor “Manjača” je zatvoren tek 16. decembra 1992. Neki zatočenici su pod pokroviteljstvom Crvenog krsta prebačeni u Hrvatsku, neki su premješteni u logor “Batković” u Bijeljini, a neki su pušteni na slobodu. (para. 390. Krajišnik, str. 148.), (para. 1409. Karadžić, tom II, str. 572-573.), (para. 396. Mladić, tom I, str. 210.)
Bošnjaci i Hrvati bili su zatočavani i u vojnom zatvoru Mali logor, u kojem su premlaćivanja bila redovna praksa. (para. 758-760. Brđanin, str. 254-255.)
U logoru VIZ* Tunjice bili su zatočeni i Bošnjaci i bosanski Hrvati koje su, osim čuvara, tukli i zatvorenici srpske nacionalnosti koji su tu izdržavali svoje zatvorske kazne. (para. 762-764. Brđanin, str. 255.)
*vojno-istražnog zatvora
Konstatovano je da je silovanja bošnjačkih i hrvatskih žena bilo i u općini Banja Luka. (para. 1010. Brđanin, str. 315.)
Od maja 1992. do februara 1993., svakog mjeseca su iz Banja Luke odlazili mnogi civili Bošnjaci i Hrvati, iz straha i zbog toga što su izgubili poslove i stanove. (para. 380. Krajišnik, str. 144.) (para. 496-497. Mladić, tom I, str. 260.)
U Banjoj Luci je bilo mnogo slučajeva u kojima su nesrbi bili prisiljeni da prepišu svoju imovinu ili je zamijene za imovinu u Hrvatskoj, a područje općine nisu smjeli napustiti sa više od tri stotine njemačkih maraka. (para. 605-607. Brđanin, str. 211-212.), (para. 211. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 74.)