Žepa

Pokreni video

Kao počinioci zločina počinjenih u Žepi 1995. godine navedeni su pripadnici Vojske Republike Srpske (VRS).

Vijeće sigurnosti UN-a* je 6. maja 1993. godine usvojio Rezoluciju br. 824, kojom se Žepa i Goražde također proglašavaju zaštićenim zonama. (str. 28. Popović i ostali, tom I)

*Ujedinjenih nacija

Tokom 1995. u Žepi je živjelo od 6.500 do 8.000 ljudi. U julu 1995. godine, 1.200 do 2.000 stanovnika činili su vojno sposobni muškarci, iako je bilo teško napraviti razliku između civila i vojske. (str. 270. Popović i ostali, tom I)

VRS* je 14. jula 1995. godine granatiranjem započela vojnu operaciju protiv Žepe. (str. 284–285. Tolimir, tom I) (str. 275. Popović i ostali, tom I)

*Vojska Republike Srpske

U narednim danima je uslijedilo nekoliko pregovora između oficira VRS-a i civilnih predstavnika vlasti u Žepi. (str. 284–291. Tolimir)

Premda nije postignut sporazum o sudbini vojno sposobnih muškaraca iz Žepe, prevoz civila bosanskih muslimana iz ovog mjesta je počeo 25. jula 1995. i trajao je do 27. jula 1995. godine. (str. 297. Tolimir) (str. 295. Popović i ostali, tom I)

Napustivši enklavu, autobusi su prešli Bokšanicu, pa zatim nastavili kroz Borike, Rogaticu, Podromaniju, Han-Pijesak i Vlasenicu u pravcu Kladnja, gdje su se civili, bosanski muslimani, iskrcali i zatim prepješačili preostalih nekoliko kilometara do teritorije pod kontrolom Armije BiH. (str. 299. Tolimir)

Procjenjuje se da je do 25. jula iz Žepe prevezeno između 1.200 i 1.400 civila bosanskih muslimana. (str. 300. Tolimir)

Dok je vršen prevoz, neki vojnici VRS-a učestvovali su u pljačkanju i paljenju kuća u Žepi. Uništena je i džamija u Žepi. (str. 297. Popović i ostali, tom I)

Posljednji konvoj u kojem su zajedno bili i civili i ranjenici, i koji je krenuo u pravcu Rogatice i Kladnja, zaustavljen je na posmatračkom mjestu OP–2 na Bokšanici 27. jula 1995., iz autobusa su iskrcani i predstavnici bošnjačkog stanovništva koji su učestvovali u pregovorima, a konvoju je dozvoljeno da nastavi prema Kladnju. (str. 305–307. Tolimir)

Taj konvoj je zaustavljen u Lukama, u blizini Tišće, gdje je 12-orici ranjenih muškaraca naređeno da pređu u drugi autobus, koji je stajao okrenut u suprotnom pravcu, i gdje im se priključilo još 28 muškaraca starije dobi, koji su iskrcani s autobusa koji su putovali u noći 26. jula 1995., i svi su prevezeni u “Rasadnik” kod Rogatice. (str. 307. Tolimir) (str. 295–296. Popović i ostali, tom I)

Zarobljenici su u “Rasadniku” pretučeni. (str. 309. Tolimir)

Vojno sposobni muškarci iz Žepe se nisu predali, već su se krili po brdima oko i bježali ili preko teritorije RS-a u Kladanj ili preko Drine u Srbiju. Vojno sposobni muškarci iz Žepe koji su bježali prema Drini preplivavali su rijeku ili je prelazili splavovima od drveta ili automobilskih guma koje su sami pravili od materijala pronađenog na obali. Umjesto za odlazak sa svojim porodicama, iz straha za sopstvene živote odlučivali su se za bjekstvo, posebno nakon što se pročulo šta se dogodilo u Srebrenici. (str. 312. Tolimir) (str. 373. Popović i ostali, tom I)

VRS je pokušala uvjeriti organe vlasti u Srbiji da joj predaju muškarce bošnjačke nacionalnosti koji su preko Drine bježali u Srbiju. (str. 313. Tolimir)