Zvornik

Pokreni video

Haškim presudama je konstatirano da su počinioci zločina u Zvorniku bile paravojne, vojne i policijske formacije.

Pripadnici srpske policije i paravojnih snaga su 5. i 6. aprila postavili barikade po cijeloj općini. (para. 361. Krajišnik, str. 136.) (para. 1568. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 507.) (para. 1242. Karadžić, tom I, str. 501.)

Kada je 8. aprila 1992. počela pucnjava, barikade su privremeno uklonjene, a istoga dana pripadnici policije, JNA* i paravojnih formacija izveli su napad na Zvornik, koji je, barem djelimično, počeo s teritorije Srbije. U napadu su ubijeni mnogi civili, a srpske snage su zauzele Zvornik u roku jednog dana. (para. 362. Krajišnik, str. 136–137.) (para. 1571. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 509.) (para. 210., tačka a. Šešelj, str. 55.) (para. 1249-1250. Karadžić, tom I, str. 505–506.)

*Jugoslovenska narodna armija

Zaključeno je da su srpske snage dana 9. aprila 1992., ili približno tog datuma, u gradu Zvorniku ubile najmanje 15 ljudi, koji su prethodno izvedeni iz podruma u Ulici Filipa Kljajića i razdvojeni od žena. (para. 1256, 1258. Karadžić, tom I, str. 509-510.)

Mnogi Bošnjaci su otišli u obližnje napušteno selo Kula Grad, koje su pripadnici paravojnih snaga i policije također napali i zauzeli 26. aprila 1992. godine. (para. 363. Krajišnik, str. 136–137.) (para. 1573. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 510.) (para. 1260. Karadžić, tom I, str. 511.)

Nakon preuzimanja vlasti u Zvorniku, srpske snage su počele oduzimati i nepokretnu i pokretnu imovinu. (para. 1577. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 511. )

Krajem aprila 1992. srpske vlasti su preuzele kontrolu nad bošnjačkim selom Đulići, a mještani su predali oružje pripadnicima srpskih snaga, i da bi ostali zaposleni, morali su potpisati izjavu o lojalnosti srpskim vlastima. (para. 365. Krajišnik, str. 137.)

Srpske paravojne i policijske snage napale su Divič, a između 400 i 500 Bošnjaka iz ovog sela, među kojima su bili žene, djeca i starci, natjerano je da uđu u autobuse, koje su odvezli do Crnog vrha i pustili zarobljene da nastave pješice. (para. 365. Krajišnik, str. 137–138.) (para. 1582. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 513.) (para. 1271. Karadžić, tom I, str. 516.)

Prije nego su ušle u ovo mjesto, srpske snage su granatirale Divič, zbog čega je 1.000 civila bošnjačke nacionalnosti pobjeglo prema Jošanici. (para. 1581. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 512–513.) (para. 365. Krajišnik, str. 137–138.)

Krajem aprila su JNA i paravojne formacije ušle u Drinjaču, a krajem maja 1992. u Kostijerevo, gdje je ubijeno najmanje pet muškaraca koji su pokušali pobjeći. (para. 1586-1587. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 515–516.)

Klisu, gdje je bilo oko 4.000 nenaoružanih bošnjačkih izbjeglica iz 13 različitih sela, 1. juna su opkolile vojne i paravojne formacije i prisilile civile da krenu prema Đulićima. (para. 1588. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 516.)

U noći 20. juna srpske snage su napale Kozluk, a nekoliko dana poslije stanovnici su natjerani da potpišu izjave kojima se odriču svoje imovine, te ih je, u konvoju koji su organizirali Srbi, prevezeno otprilike 1.800 u Srbiju. (para. 366. Krajišnik, str. 138.) (para. 1591. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 517.) (para. 1266-1268. Karadžić, tom I, str. 513-514.)

Srpske vlasti su 1992. civile pretežno bošnjačke nacionalnosti držale zatočene u najmanje 19 zatočeničkih centara u općini Zvornik*. (para. 367-373. Krajišnik, str. 139-141.)

* Dom kulture u Drinjači, Dom kulture u Čelopeku, Tehnička škola u Karakaju, “Gerina klaonica” u Karakaju, fabrike “Standard”, “Alhos” i “Ekonomija” u Karakaju, štab CS-a, Orahovcu, zatvor nedaleko od “Novog izvora”, zatvor u Zvorniku, policijska stanica, škola u Kneževićima, ciglani u Karakaju u ulazu upravne zgrade, preduzeće “Hladnjača”, omladinsko naselje, sportska dvorana, kuća Paše Salihović, osnovna škola u Liplju, motel “Vidikovac”

Srpska policija i paravojne formacije zatočile su Bošnjake u fabriku “Alhos”, gdje su bili podvrgnuti velikom zlostavljanju i gdje je u aprilu 1992. ubijeno oko 18 zatočenika. (para. 367. Krajišnik, str. 138–139.) (para. 1317-1320. Karadžić, tom I, str. 537–538.)

Paravojne formacije su krajem maja prevezle 400 do 500 bošnjačkih stanovnika Diviča do stadiona “Drina” u Zvorniku, gdje su naredili da približno 180 muškaraca izađe iz autobusa, nakon čega su ih odvezli prvo do upravne zgrade “Novog izvora”. (para. 1633. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 534–535.)

Nakon dva dana zatočeništva u zgradi “Novog izvora”, približno 170-175 preostalih muškaraca iz sela Divič prevezeno je u Dom u Čelopeku, gdje su bili zatočeni mjesec dana. (para. 1584, 1633. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 514., 534-535.)

Krajem aprila 1992., nekoliko Bošnjaka zatočeno je u fabrici “Standard” u Karakaju, a 10. maja su premješteni u “Ekonomiju” u ovom mjestu, a potom u fabriku “Novi izvor”, gdje je 27. maja 1992. primljeno i oko 180 zatočenih Bošnjaka iz sela Divič. (para. 368. Krajišnik, str. str. 139.)

U sva tri ova zatočenička centra su dolazili pripadnici paravojnih jedinica iz Srbije i surovo zlostavljali zatočenike, dok je u “Ekonomiji” jedan zatočenik preminuo. (para. 368. Krajišnik, str. 139.) (para.1607-1608. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 523–524.) (para. 210. tač. i. Šešelj, str. 57.) (para. 1346. Karadžić, tom I, str. 546.)

U “Ekonomiji” su u maju ubijeni neki od zatočenika (para. 210. tač. b. Šešelj, str. 55–56.) (para. 1349. Karadžić, tom I, str. 547.)

Jedan zatočenik je ubijen u krugu “Novog izvora”. (para.1607. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 523–524.)

U periodu od 26. do 28. maja 1992. godine, pripadnici paravojne formacije su iz upravne zgrade “Novog izvora” odveli 11 muškaraca bošnjačke nacionalnosti iz Diviča, koji se nikada nisu vratili. (para. 1652. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 538.)

Krajem maja 1992. zarobljeno je 150 Bošnjaka iz sela Kostijerevo i odvedeno u Dom kulture u Drinjači, gdje su dovedeni i zatočenici iz drugih sela, koji su bili podvrgnuti premlaćivanju željeznim šipkama i drvenim motkama sve dok više ne bi mogli hodati ili dok ne bi izgubili svijest. (para. 369. Krajišnik, str. 139.) (para. 1587., 1612. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 515–516.) (para. 210. tač. k. Šešelj, str. 57.) (para. 1332-1333. Karadžić, tom I, str. 542.)

Jedna paravojna jedinica je po dolasku u Dom u Drinjači počela da izvodi zatočenike u grupama od po deset i ubija ih vatrenim oružjem, i tako je ubijeno 88 ljudi. (para. 369. Krajišnik, str. 139.) (para. 1613. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 525–526.) (para. 210. tač. d. Šešelj, str. 56.) (para. 1336-1338. Karadžić, tom I, str. 543–544.)

Početkom juna 1992. muškarci su odvedeni u Tehničku školu u Karakaju, gdje je 20-ak zatočenika umrlo od toplotnog udara i nedostatka vode i gdje su u toku sljedećih nekoliko dana mnogi od njih surovo pretučeni. (para. 370. Krajišnik, str. 139–140.) (para. 1617-1619. Stanišić i Župljanin, str. 528–529.) (para. 210. tač. l. Šešelj, str. 57.) (para. 1307. Karadžić, tom I, str. 534.)

Neidentificiran broj muškaraca Bošnjaka koji su zatečeni u Đulićima odveden je u Tehničku školu u Karakaju. (para. 1635. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 535.) (para. 1273. Karadžić, tom I, str. 516–517.)

Srpski vojnici su u Tehničkoj školi u Karakaju izdvojili među zatočenicima bogate i ugledne ljude i odveli ih u prostoriju, iz koje su se čuli krici, jauci i rafalna paljba, te je izdvojeno još nekoliko zatočenika da odnesu tijela, ali se oni nisu vratili. (para. 1620. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 529.) (para. 1309. Karadžić, tom I, str. 534.)

Otprilike 160 zatočenika iz Tehničke škole stražari su odveli u malim grupama i pogubili. (para. 370. Krajišnik, str. 139–140.) (para. 1654. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 538.) (para. 1311. Karadžić, tom I, str. 535.)

 

Ukupno 550 zatočenika iz Tehničke škole u Karakaju je 5. juna 1992. odvedeno u bioskopsku salu u Pilici, odakle je dio odveden u “Gerinu klaonicu” u Karakaju, gdje su stražari natjerali muškarce da se licem okrenu zidu, a potom su veliki broj njih pogubili iz vatrenog oružja. (para. 371. Krajišnik, str. 140.) (para. 1624. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 531.) (para. 210. tač f. Šešelj, str. 56.) (para. 1313-1315. Karadžić, tom I, str. 535–537.)

Krajem maja 1992. godine, približno 175 muškaraca koji su zarobljeni nakon zauzimanja Diviča zatočeno je u Dom u Čelopeku, gdje su ih pripadnici paravojnih formacija redovno tukli željeznim šipkama, lancima i “buzdovanima” i gdje su tjerali zatočene da tuku jedni druge. (para. 1594-1597. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 518–519.) (para. 210. tač. m. Šešelj, str. 57.)

Zatočenici su tjerani da međusobno spolno opće. (para. 1599. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 520.)

Pored fizičkog i psihičkog maltretiranja, tokom juna 1992. u Domu u Čelopeku je ubijeno najmanje 30 zatočenika, a 22 su ranjena iz vatrenog oružja i neki su osakaćeni. (para. 372. Krajišnik, str. 140.) (para. 1598-1601. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 519–521.) (para. 210. tač. g. Šešelj, str. 56.) (para. 1298-1299, 1301. Karadžić, tom I, str. 530–531. )

U periodu od maja do jula 1992. u ciglani u Karakaju su paravojne formacije ubile nekoliko zatočenika. (para. 210. tač. c. Šešelj, str. 56.)

Zatočenici u Ciglani su bili podvrgnuti mučenju i okrutnom postupanju. (para. 210. tač. j. Šešelj, str. 57.) para. 1328. Karadžić, tom I, str. 541.)

Žrtve zločina nisu aktivno učestvovale u neprijateljstvima. (para. 1672. Staišić i Župčjanin, tom I, str. 542.)

Od aprila 1992. hiljade Bošnjaka napustilo je općinu Zvornik, neki od njih usljed zastrašivanja i počinjenih zločina, dok su u drugim slučajevima silom uklanjani. ((para. 1671. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 542.) (para. 1364-1365. Karadžić, tom I, str. 552.)

Imovina bošnjačkog stanovništva je pljačkana u skoro svim mjestima zvorničke općine. (para. 1636-1639. Stanišić i Župljanin, tom I, str. 535–536.) ((para. 210. tač. n. Šešelj, str. 57.) (para. 1282. Karadžić, tom I, str. 521.)

Veliki broj muslimanskih spomenika u općini Zvornik je oštećen ili potpuno razoren u granatiranju ili eksplozivom za vrijeme napada na bošnjačka sela u aprilu i maju 1992. godine. (para. 367. Krajišnik, str. 138-139.) (para. 1358-1359. Karadžić, tom I, str. 550.)

Od aprila 1992., srpske snage su napale ili zauzele Dugi Dio, Snagovo i Liplje, silovane su žene i djevojke iz sela, dok su paljene kuće i uništavane džamije. (para. 1269. Karadžić, tom I, str. 515. )